PASHO ZHUPA- BIR I NDERUAR I FTERRËS

            Ishte viti 1924, muaji qershor. Në familjen e Mehmet Zhupës lindi një djalë, që i vunë emrin Pasho. Kjo ngjalli një gëzim të veçantë, sepse i ati, Mehmeti ishte rritur jetim, mbasi babai i tij ishte vrarë si bedel në luftrat e ushtrisë turke, duke e lënë familjëen vetëm me pak tokë ne Galisht dhe me një tufë me të imta. Edhe nëna që e lindi u gëzua shumë, se edhe ajo ishte rritur jetime, mbasi babain ia kishin vrarë andartët grekë në vitin 1914. Pashua ishte këmbëmbarë, se pas tij lindën dhe dy vëllezër e dy motra, duke u bërë kështu pesë fëmijë.

            Pashua fëmijërinë e kaloi me hallet e jetës në malin e Galishtit. Me vështirësi të mëdha mbaroi pesë klasë të shkollës fillore në Fterrë, Kuç e Borsh, duke banuar familjarisht në Galisht. Këtu e zuri dhe Lufta Antifashiste. Në këtë zonë u vendos fronti i luftës iatalo-greke, i cili dëmtoi shumë dhe bagëtinë e Zhupajve.

            Familja e Pashos u bë bazë e njësiteve partizane. Për këtë shkak pushtuesit dogjën kasollen e haurin e Zhupe dhe u grabitën bagëtinë, duke u detyruar të vendosen midis Borshit dhe Piqerrasit.

            Vetë Pashua, që kur u krijua njësiti gueril i fshatit në vitin 1942, u rreshtua si anëtar i tij, duke qenë pjesëmarrës aktiv në aksione të ndryshme. Mori pjesë, gjithashtu, në çetën "Hajredin Tremishti" dhe batalionin "Ismail Haki" të Kurveleshit të Poshtëm.

            Një sitë, kur Pashua shkoi në Gjirokastër për të shitur prodhimet blegtorale, pati rastin të takohej me ish-mësuesin e tij, Sheri Baboçi, i cili i dha dhe një tufë komunikata për t'i çuar në Fterrë e në Kuç. Në janar 1943 mori pjesë në aksionin kundër fashistëve në postëbllokun e Borshit, ku u vra Fuat Mato, dëshmori i parë i rinisë së Kurveleshit, të cilin Pashua e ngriti në krahë nga pozicioni që kishte rënë. Në verën e vitit 1943 iu besua posta sekrete për ta çuar nga Kurveleshi në çetën e Çamërisë, duke u bërë dhe një nga shoqërues e shtabit të zonës sa parë operative nga Fterra në Fushëbardhë. Ishte partizani prezent kur u dorëzua garnizoni i Sugës, në kapitullimin e ushtrisë fashiste të Italisë. Mori pjesë dhe në luftimet kundër gjermanëve që erdhën nga Qafa e Rrëmullës dhe nga ana e Vlorës. Në nëntor të 1943-shit, bashkë me fterjotët Nafizi Bezhanin, Sami Kofinën, Osman Memin, Azem Çelin, Razip Gjonin, gjatë takimit me komisar Tuk Jakovën, shkoi vullnetar në Brigadën e Parë partizane, ku gjetën dhe Turhan Maton, Shefqet Brinjën e Bektash Gëdon. Pashua mori pjesë në shumë luftime të kësaj brigade, në Borsh, Elbasan, Librazhd, Dibër, Mat, në çlirimin e Krujës dhe të Tiranës. Për merita në këtë luftë gëzon medaljen e "Kujtimit", "Trimërisë" e të "Çlirimit", e udhëra të tjerë ushtarakë.

            Që gjatë viteve të luftës ngjiti dhe shkallët e karierës: skuadër komandant e komandant toge dhe zv/komisar kompanie, ndërsa pas çlrimit, në vitin 1946-komisar batalioni, në 1947 komisar në marinën luftarake, në 1949 në degën politike të mbrojtjes bregdetare. Por Pashua kishte etje për studime. Ndaj kërkoi dhe shkoi për studime në Moskë, ku, në vitin 1952, mbaroi akademinë ushtarako-politike me rezultate të larta.  Pas këtij studimi punoi si instruktor në Drejtorinë Politike të ushtrisë. Më vonë shef i degës politike dhe komisar në repartin e raketave. Njëherazi iu vu studimeve në degën histori gjeografi në Universitetin e Tiranës. Ndërsa në vitin 1969 mbaroi studimet pasuniversitare për filozofi.

            Tërë jetën luftoi e punoi me devocion. Në luftë u shqua si trim, në paqe si  punëtor i palodhur në ushtri, në të gjitha detyrat qe iu besuan. Kështu deri sa doli në pension në 1975. E, megjithatë, nuk e ndërpreu veprimtarinë e tij shoqërore në lagjen ku banoi, këtu në Tiranë. Në këto vitet e fundit, më shumë shkon e banon në vendlindjen e tij, në Fterrë, ku merr pjesë aktive në biseda shoqërore e miqësore. Madje, me krahët e tij ka ngritur dhe një baçe të bukur. Kënaqet me frutat e perimet që dalin nga duart e tij. I jep shëndet klima e Fterrës dhe e freskon ujët e Ixorit. Gëzim te veçante i japin Pashos dhe Uzeimesë tre fëmijtë e tyre, dy djemte, Pajtimi si teknik i zoti, dhe Sokoli si oficer marine, bashkë me Mimozën, vajzën e tyre te vetme.

                                                                            Dilaver SHKURTI

Nr. 40 – gusht 2004