ÇFARE NA KA SHKRUAR XHA HAMZAI

Kam qene per shume vite kryetar i keshillit te Fterres  tone.  Jam perpjekur per te bere diçka per fshatin brenda mundesive te kohes. Ne ato vite u ndertua vepra e pare ne Fterre 1955-56 hidrocentrali I Fterres qe çoi drite ne çdo familje fterjote. Me vone u ndertua dhe shkolla 8-vjeçare e Fterres. U ndertua dhe Mapua, si e quajtem ne atehere, qe sot eshte dyqani qe ka Profiti. Ne vitin 1979 u ndertua dhe nje Muze i  mire,  dhe si godine, por dhe si histori, pavaresisht se  ne vitin 1992  elemente te paditur e shkaterruan ate dhe ketu e 9 vjet jemi pa Muze ne Fterren tone me histori dhe dituri.(!!??). Edhe telefonin qe kishim dhe me Borshin dhe me Kuçin  po keta elemente e shkaterruan me idene se do t'u vinin te rinj nga " Qielli". Zot na rruaj nga marrezite e asj kohe!!. Edhe vatren e Kultures nuk e kishim aqe te keqe. Edhe ujesjellesin ne ato vite e ndertuam, duke sjelle dere me dere ujin aqe te mire te Ngurrezes sone, qe e kemi dhe sot. Edhe klubin qe ka sot Sherifi yne atehere e ndertuam. Edhe per mirembajtjen dhe rregullimin e xhadese Kuç- Fterre-Borsh, diçka u be. Edhe djem e vajza nga Fterra  çuam jo pak ne shkolla te mesme e te larta. Keto jane pune te dukshme se kemi bere dhe pune ta padukshme apo pune qe vane dem.

     A e dini pse i thashe te gjitha keto?  Se kam nostalgji per punen qe eshte bere per Fterren tone dhe deshiroj qe si moshe e madhe qe jam,  ne emer te jetes sime te gjate  e te pervojes brenda ketyre grykave, t'u them fterjoteve kudo qe jane, te gjithe brezave, te rinj e te medhenj, te ndihmojne me sa te munden per pobleme qe ka Fterra jone, pavaeresisht se tani fshati eshte "rrudhur" shume, pavaresisht se shumica e fterjoteve banon e jeton ne Tirane, Sarande, Vlore e deri ne Greqi e Itali, madje deri ne ShBA dhe Kanada. Keto rruge i hapi Demokracia dhe mire u be. Por ama Fterra dhe problemet e Fterres sone nuk duhet te ngelen shkrete.

     I thashe keto sa me siper edhe per nje te vertete tjeter. Bijte e Fterres qe ishin ketu ne fshat me detyrat e kohes, si brigadjere, pergjegjes sektori, sekretar partie, kryetar keshilli ne Fterre a ne baze kooperative Borsh-Fterre-Çorraj, te gjithe jane perpjekur shume per te bere dhe punet e bujqesise sipas kohes qe ishte, por te benin diçka dhe per fshatin tone.. 

Dhe keto perjekje i kane bere bashke me bijte e Fterres ne Sarande e deri ne Tirane ne detyrat e funksionet qe kishin. Ndihma e tyre ishte e pakursyer. Edhe ne qe ishim ketu kishim lidhje te ngushta me bijte e ikur nga Fterra, edhe ata qe ishin larguar dhe punonin ne shtet a ne pune te tjera mbanin lidhje shume te mira me ne ketu. Ne saje te ketij bashkepunimi u bene te gjitha ato pune qe permenda  me siper.

            Që prej vitit 1959 deri në vitin 1966 une kam qënë kryetar Fronti dhe sekretar ishte Xhevdet Braho. Per punen e Frontit na dha nje ndihme të veçante, sidomos per dokumentacionin, Vasfi Brahua dhe Bardhosh Xhama.

     Në vitin 1966, në qershor, u bënë zgjedhjet për në këshillin e fshatit dhe shokët më zgjodhën kryetar, detyrë të cilën e kam patur per 15 vjet rresht, deri në viitin 1981. Ne te gjjitha keto vite kam patur lidhje te ngushat me te gjithe bijte e fshatit kudo qe ishin. Dhe sa here qe kishja ndonje problem per Fterren, atehere merrja rrugen dhe u gjeja zyren dhe shtepine, duke u kerkuar me kembengulje ndihmen dhe mbeshtetjen per zgjidhjen e hallit qe kishte Fterra.

     Nje ndime te madhe me kane  dhene perhere  mesuesit e fshatit, madje jo vetem ata qe ishin dhe bij te  Fterres, por dhe ata pak te huaj qe kane qene mesues ne fshatin tone here pas here apo per pak kohe.

     Kam qare hallet e fshatit dhe me kane treguar rruget e zgjidhjes që duheshin ndjekur deri dhe  për matërialet apo dhe për probleme të ndryshme.

     Nuk mund te harroj punen e madhe qe beri Safet Memi kur erdhi me qarkullimin ne vitet '60-te, qe ndertoi dhe spitalin e bukur ne Borsh, qe eshte dhe sot, ne te vjetrit, sa here vemi ne Borsh apo bie fjala per ate spiale, i themi:" Spitali i Safetit". Edhe Lutfi Dusha ne ato vite ndihmoi shume. Për problemet e fshatit. Nevzat Brinja e Musa Maçi na ndihmonin per makinat. Po si mund te harrohet ndihma qe ka dhene Nexhip Dauti e Avni Shkurti dhe Irfan Brinja e me vone Harun Maçi, qe ndihmon dhe sot? Muratoret i mirrnin deri nga Kudhesi per muret e vatrës së kulturës, per punimet e shkollës e tjera.. Vetëm shtruarja e rrugës per ne shkolle qe u be me punë vullnetare, vajti 1500 orë punë përveç qe dhame dhe leke. Themelet e shkolles arriten 7 metra thellësi, per te cilin punuan dhe vete arsimtaret dhe nxenesit me drejtor Durro Hizmon. Per te drejten  e shkolës 8-vjeçare e ka marrë Safet Memi e Lame Xhama me kerkesen qe formuluan. Kjo ka qënë një ndihme.e madhe. Po te gjithe e dime ndihmen qe kane dhene mjeket tane qe ne Tirane e deri ne Sarande, qe nga Besimi qe ka operuar çdo fterjot i semure qe i ka shkuar apo Bahri Shkurti e  Sezaiu me te tjere, me vizitet e mjekimet qe benin kur vinin ne Fterre, dhe deri tek Edip Bezhani ne spitalin e Tiranes dhe Peti, qe u gjendet fterjoteve sot ne spitalin e  Sarandes. Shembull ndihme ka qene e eshte dhe  Muzua per muzeun dhe per shkollen. Pra, te gjithe fterjote per Fterren, kane ndihmuar e ndihmojne, secili me profesionin e tij e me punen e tij. Nuk mund te le pa kujtuar me shume respekt kontributin qe ka dhene,ndjese paste,Sako Zeneli kur qe brigadjer ne fshat, kur ishte pergjegjes sektori, kur merrej me pune partie dhe kur ishte Kryetar iKshillit te Bashkuar Borsh- Fterre-Çorraj.

      Ja keshtu u bene tere ato pune ne Fterren tone, qe i thashe dhe me lart. Nuk kam lene zyre pa vajtur ne rrethin e Sarandes, duke me ndihmuar djemte e Fterres qe punoin ne ato vite ne zyra te ndryshme ne Sarande. Une dua t'i  falenderoj me gjithe shpirt, sidomos Guron, Gezimin, Agronin, Jashikun, e te gjithe fterjote e tjere ne Sarande. Kujtoj me respekt dhe ndihmen qe me ka dhene mua si Kryetar keshilli, ishdhenderri i Xhafo Brinjes, Bejkush Duduni nga Gjirokastra, qe punonte si shef finace ne rrethin e Sarandes. Gati te gjitha problemet qe kishim i kemi zgjidhur me ndihmen e djemve fterjote qe ne Sarande e ne Tirane.

     Këshilli ka ndihmuar edhe me mirëmvajtjen e rrugës si me punë vullnetare, ashtu edhe kur pruri Refiku bultozerin si për menxën ashtu edhe për naftën. Së bashku me Refikun kemi vatur deri në SMT-në e Finiqit për marjen e shtyllave e çentrifugalee për telefonin. Komiteti s'duaj të na i jipte, po pastaj me anë të të njohurve dhe me ndihmën e djemve fteriotë e morëm autorizimin.

     Për te gjitha sa jane bere në fshat e per fshatin, ka qënë dhe eshte dhe merita e madhe e të gjithë bashkëfshatarëve, të cilet kanë mbeshtetur me gjetheçka kane patur mundesi, deri dhe bujarine e veçante qe kane treguar jo vetem me bijte tane kur vinn ne Fterre, por dhe per te gjithe te huajt qe kane ardhur a kane ndihmuar Fterren tone e fterjote tane.

   Ja keto na ka shkruar Hamza Mehmeti nga Fterra jone. Faleminderit  Xha Hamza

                                                                                                                          Redaksia

Nr. 25 – dhjetor, 2001

E kërkoja në telefon në Fterrë, në disa celularë me antenë fikse që kanë disa familje atje. Po më thanë, që Hamzai kishte ardhur në Tiranë. E kërkova te Rexhua, të cilit iu luta që me Hamzain të pinim një kafe te “Dajti”, atje ku venë gati për ditë një “dorë” fterjotësh.

Dhe ditën tjetër, në orën që lam, Hamzai erdhi me Namikun dhe nipin e tij, djalin e Velos. Pasi porositëm nga një kafe, e pyeta me dashamirësi:

    - Pse ke ardhur në Tiranë?,- Ke ndonjë hall, apo…

       Pa më lënë të mbaroja pyetjen, ai u përgjigj:

     - Kam ardhur për njerëzit. I kam zënë me radhë. Dje që më kërkove ti, më gjete te Rexhua. Se, më shumë kam këtu në Tiranë, se sa në Fterrë. Ja, më shoqëron, herë njëri e herë tjetri, po më shumë vjen me mua, ky djali i djalit, i Velos, e kam fjalën. E do gjyshin ky. Se dhe gjyshi e do shumë e shumë. Isha unë, dhe te Parlamenti i Fterrës, por ty nuk erdhe.

Dhe biseda u shtua.

- Mua më ka ikur mosha,- vazhdoi bisedën Hamzai, - por, po deshët, ju në Tiranë, ndihmoni dhe më shumë Fterrën, se ne atje kemi ngelë një dorë njerëz dhe aq e kemi takatin.

-Ju që jini atje e mbani gjallë Fterrën tonë, se po të jetë për ne këtu, nuk kemi çfarë t’i bëjmë

*  *  *

Njihet Hamzai në fshat e fqinj, se në Fterrë lindi dhe gjithë jetën në Fterrë e kaloi, pa kaluar qafat për asnjë lloj detyre shoqërore apo shtetërore, sepse jetën ia kushtoi familjes së tij, dhe iu përgjigj fshatit sa herë që e kerkoi madje, dhe kur doli në pension, Fterrës iu përkushtua. Ndaj, dhe tani në moshën 82 vjeçare ka daramet se i duket që Fterra do të mbetet pa njerëz. Dhe këtë daramet, e ka sepse Hamzai është nga ata fterjotë, që këtu lindi e këtu u rrit, këtu punoi dhe jetoi me blegtori e bujqësi. Edhe me krijimin e kooperativës, në 1956, pasi kreu një kurs disa mujor për veteriner, punoi si brigadjer blegtorie. Dhjetë vjet më vonë, u zgjodh Kryetar i Këshillit të Fterrës. Dhe punës së kryetarit, iu përvesh me dëshirë e me vullnet të fortë për të bërë diçka për Fterrën. Nuk kurseu as mundin e as lodhjen dhe nuk përtoi të shkojë zyrë më zyrë nga Fterra në Borsh e deri në Sarandë, ku ishte qëndra e rrethit në ato vite. Nuk la fterjotë, që mund të kishte diçka në dorë, pa e zënë për “xhakete”.

- Nuk u ndahem unë,-thoshte Hamzai, që vinte me autobuzin e linjës nga Fterra në Sarandë ,- se njeriu e kthen kokën nga ai që e zë për xhakete.

Në të 15 vjetet, deri në vitin 1981, që mbajti detyrën e kryetarit të fshatit, nuk përtoi asnjëherë për të shkuar kudo që duhej bërë diçka për Fterrën. Nuk la bir nga Fterra pa e zënë për “xhakete”, pa i shkuar në zyrë, edhe për punët e fshatit, edhe për zanate, edhe për shkollimin e fëmijëve fterjotë, në të mesmë apo dhe të lartë.  Të paktën fjalën do ta thoshte. 

Hamzai ka qenë një nga kryetarët që është përpjekur shumë për ndërtimin e rindërtimin e objekteve social-kulturorë në fshat, si për Vatrën e kulturës, Klubin, Shkollën 8 vjeçare dhe Ujësjellësin, linjën telefonike me Borshin, e tjera.

Edhe këto ditë kishte ardhur në Tiranë për të takuar njërëzit, fterjotët me radhë. Dhe takoi shumë, jo vetëm për t’u çmallur me ta, por edhe për të shprehur ndonjë merak për punët e fshatit. Shqetësimi më i madh i tij ishte forcimi i lidhjeve të fterjotëve me njëri-tjetrin edhe në Fterrë, edhe Sarandë, edhe në Vlorë, por edhe këtu në Tiranë.

- Fterjotët i kanë të mira lidhjet. Ndonjë gjë të vogël dhe mund të ketë, por në përgjithësi “uniteti”, që thua ti, është i fortë.

- I fortë është, i fortë,- u përgjigj Hamzai,- por dhe ndonje grindje për ca gjëra të vogla, çoku ngrë kokë, që në Ixuar e deri këtu. Ndaj,-tha Hamzai,- kur unë dëgjoj nga këto lloj pakënaqësish,- unë dhe mërzitem. Edhe mosha e ka fajnë, se unë vajta 82 vjeç. Jam futur në moshën e thellë.

- Njeriu, Xha Hamza,- i thashë,- plaket, kur i plaket truri.

- Edhe trurin e kemi sa gjëjmë shtëpinë,-ma ktheu me humor. Po atë gazetën mos e lini pa nxjerrë, pa unë s’e lexoj dot se nuk i lexoj dot ato shkronjat e vogla që vini ju në gazetë. 

     Nipi i tij, djali i Velos, nxënës në 8 vjeçare, që dëgjoi bisëdën tonë, pyeti:

      - Ku shitet gazeta “Fterra jonë”?

     - Pse ti, nuk e merr!?,- iu drejtua Hamzai, tërë merak..

       - Ka dhe raste që nuk e gjëj, -ia ktheu ai. Gazetën që shkoi nuk e kam marrë.

         - Merre, o djalë, merre,- e këshilloi Gjyshi nipin, - se është gazetë që shkruan shumë mirë për Fterrën e për fterjotët tanë.

            Guro ZENELI

Nr. 43 – shkurt 2005