DIÇKA PËR "BOÇON", MULLA FETANIN

Një kapriçio e rastit, e shfaqur në një moment të veçantë të jetës, e bëri Sulo Zanin, në moshë të thyer, i ve dhe pa djalë, të martohet në "pleqëri". Kur ende po përjetonte pikëllimin për humbjen e trashgimtarit të vetëm, në Qafe të Kalldrëmit kalonin dy gra, të cilat, duke dëgjuar "dongun" e orës së murit të shtëpisë së Sulos, thanë: e kujt do t'ia lërë: shtëpi, mall e gjë, tani që mbeti pa bina dhe iu shua dera?

Te Sulo Zani, që i dëgjoi këto fjalë, në qënien e tij gjal1oi sedra. Nuk duhej shuar dera! Ndaj u rimartua. Dhe nga kjo martesë lindën dy djem, Fetani e Neimi. Njëri u bë hoxhë me emër dhe tjetri mësues i shquar. Në thelb edhe hoxha është mësues, por që jep dije për fenë. Ndërsa mësuesi, të hap sytë e të bën të nxësh dije shkencore, dijet e jetës.

Fetani, pasi u bë hoxhë në Janinë, u caktua në Delvinë, ku gjeti dhe miqësinë e të Atit dhe iu duk se zuri vendin etij. Delvinjoti, Jaho Çino ishte një nga miqtë e dëgjuar të Sulo Zanit. Ato që përfitoi në Janinë dhe, si hoxhë në Delvinë, u përpoq t'i transmetonte te të tjerët, dhe në Fterrë e te fterjotët. U fliste në Fterrë për ato që kishte parë e jetuar në Janinë e Delvinë. Mendonte e përcillte ato që ishin përparimtare.

Kur i erdhën nga Delvina për ngushëllim për vdekjen e të Atit, Fetani priti miqtë e Babait sa më mirë, me respekt e edukatë. Pas një kohe të shkurtër të qëndrinit në Fterrë, shkon me punë në Armen të Vlorës, ku punoi si "mësues", veprimtari të cilën e vlerësoi inspektori Jani Minga. Por kërkesat për të bërë shërbesa fetare e bënë që të rikthehet në funksionin e Hoxhës, në fillim, po në Annen, në Kropisht e Mavrovë. Pastaj, mbi 35 vjet, kreu detyrën e hoxhës në fshatin Gjorm. E njohu dhe e respektoi tërë kjo krahinë. E thirrën: "Babë Hoxha" i Gjormit. Ndërsa fterjotët i thoshnin "Mulla Fetani".

E respektoi tërë zona,jo vetëm se u bënte shërbesat fetare me ndershmëri e me besin te Zoti, por edhe se "Babë Hoxha" i Gjormit u

gjëndej njerëzve në të mira e në të këqia, për më tepër në halle e fatkeqësi. Predikonte mësimet fetare dhe harmoninë midis njerëzve, se ky ishte vullneti i Perëndisë. Mirësia është udha e Perëndisë, e liga është e të Paudhit. Virtyti është për njeriun e mirë, vesi është për të ligun. Kështu thoshte shpesh Mulla Fetani.

Kur, disa të sëmurë i shkonin për t'i shëruar me "duva", Mulla Fetani i këshillonte të shkonin te Mjeku apo te Farmacisti në Brataj apo deri në Vlorë. Madje kur një grua këmbënguli për duva që të bënte një djalë, se kishte disa vajza, Fetani e bindi atë se kjo ishte punë e Zotit, dhe jo e duvasë së Hoxhës e nuskës së Priftit. "Po të bëhej djalë me duva, moj bijë,- i tha Mul1a Fetani,­ atëhere dhe unë do te isha bërë me djale e nuk do të rrija me një vajzë".

Ishte vetë Fetani, që me kembenguljen e tij, megjithëse ishte hoxhë, në kundërshtim dhe me traditën fetare në Fterrë, futi rakinë ne dasmën e nipit të tij, në 1958, duke këshilluar: Pini, po me karar, se Pengameri ka dënuar harrëmen.

Fetani lexonte dhe gazetat, lexonte dhe libra patriotike. Kishte mbajtur miqësi me Jaho Maton, me Hiqmet Shehun, Safet Kofinën, Remzi Maton e Nail Bezhanin. Dimë që ka shkëmbyer letra dhe me Ismet Elezin, Shefki Mitën e Fiqret Fterrën. Donte të dëgjonte mirë e më mirë për fterjotët kudo që ishin. Gëzohej që fteljotët shkolloheshin. Në shtëpinë e tij në Gjorm hynin e dilnin herë pas here, jo vetëm fterjotët e banorët e Gjormit, por dhe të tjerë e të tjerë. Dera e tij ishte hapur. Si i priste, ashtu e prisnin Fetanin dhe në Fterrë, dhe në Lumin e Vlorës, madje dhe në qytetin e Vlorës, kur shkonte te Hysni Trako, Daro Dhulja a diku gjetkë.

Si njeriu i Zotit, Fetani as nuk gënjente e as nuk mashtronte, sepse ai kishte bindje fetare, por ama jo me verbëri. Se ishte besimtar i tillë, ndaj dhe ishte nënkryetar për Vakëfin në rrethin e Vlorës.

Pavarësisht se e kisha gjysh, unë e njoha nga afer, kur ai vazhdonte të ishte hoxhë në Gjorm e unë mësues, po në Gjorm. Ne nipërit e mbesat e tij i thërrisnim "Boço". Na donte shumë, por dhe ne e donim se ishte për t'u dashur. Ndaj dhe i obliguar e në nderim për të, unë, si nip i tij, shkrova këto rreshta, duke dashur të tregoj se, dhe "Boçi" ynë, ishte një fterjot: i ditur, i drejtë, me mirësi dhe me bujari. Ndaj Fetan Zani mund të vendoset midis atyre fterjotëve, me të cilët krenohet Fterra dhe fterjotët.

                                                     Hulësi HIZMO

Nr. 39 – qershor 2004