GJURMĖ JETE TĖ BELUL BRINJĖS
Ishin kohė tė vėshira. Ishte fundi i shekullit tė 19-tė, viti 1898, kur Shqipėria vazhdonte tė ishte nėn sundimin e Perandorisė
sė Turqisė, kur edhe tek fterjotėt, si tek shumė shqiptarė, kishte filluar tė zgjohej ndjenja e shqiptarisė.
Pikėrisht nė kėto kushte, Havaja dhe
Rustem Brinja lindėn djalin e tyre, qė i vunė emrim: Belul. Ishin kushte tė varfėra ekonomike. Se mos vetėm kėta. E
varfėr ishte e tėrė Fterra jonė. Me vėshtirėsi dhe halle u rrit dhe djali i Rustemit, duke u marrė me punėt nė fshat pėr tė
mbajtur jetėn. U martua nė moshe te re, ashtu siē ishte zakoni i kohės. Me vajzėn, me te cilėn u martua, Hamo Shkurten, ndėrtuan
familjen e tyre. Por nevoja pėr tė jetuar mė mirė, e nxiti tė kėrkojė punė nė shtet. Dhe, me t’u krijuar Shteti i Zogut,
shkoi dhe u fut nė armėn e xhandarmėrisė, megjithėse kishte qėnė fanolist. Herė punoi nė krahinėn e Kurveleshit, herė nė Gjirokastėr
e here ne Fier. Kėshtu deri nė vitin 1939. Pastaj kaloi nė radhėt e karabinierisė, nė Fier dhe Ballsh. Nė krahinėn e Ballshit
u lidh me krerė tė Lėvizjes Antifashiste Nacionalēlirimtare. Informacionet e karabinier Belulit ishin tė rėndėsishėm pėr luftėn.
Me porosinė e krerėve tė Luftės, nga mezi i viti 1943, dezertoi nga radhėt e karabinierisė pėr t’u kthyer nė vendlindjen
e tij, Fterrė. Dhe kėtu u lidh menjeherė me Lėvizjen, duke u inkuadruar nė radhėt e batalionit territorial tė Kurveleshit.
Eshtė e pėrmėndur pjesėmarrja e tij nė luftėn e Selenicės. Bashkėpunoi me Lėvizjen pėr njė Shqipėri tė lirė e demokratike
gjithė kohėn, deri nė Ēlirimin e plotė tė Atdheut.
Ēifti Belul-Hamo lindėn dhe rritėn tre djem e dy vajza. E megjithėse nė kushte tė vėshtira ekonomike familjare,
kjo familje vuri nė dispozicion tė Luftės djalin e madh, Nazmiun 15 vjeēar, i cili u shqua si luftėtar nė Brigadėn e 8-tė
partizane.
Edhe pas Ēlirimit Belul Brinja iu pėrvesh
punės me dėshirė e vullnet pėr rindėrtimin dhe ndėrtimin e vendit tė shkatėrruar nga Lufta. Lufta e dogji dy herė shtėpinė
e tij. Njėherė nė vitin 1943 nga fashistėt italianė dhe njė herė tjetėr nė vitin 1944 nga nazizmi gjerman. Ndaj, bashke me
fterjotėt e tjerė u bashkua me kėngėn: Hajd t’punojmė,/ Djersėn ta kullojme,/ Se do tė ndėrtojmė, / Shqipėrinė e re...
Pėr vlerat e tij, Fterra e zgjodhi pėr disa vite Kryetar tė kėshillit tė fshatit. Veprimtarinė nuk e ndėrpreu, deri nė fundin
e jetės sė tij. I sherbeu Fterrės dhe fterjotėve me devocionin e kohės, duke qėnė njeri pėrparimtar qė pėrkrahte atė
qė i thoshte koha nė tė cilėn jetoi. Kėshtu nė moshėn e re, kur ishte nė xhandarmėri, kėshtu kur ishte nė karabinieri, kėshtu
nė vitet e Luftės Antifashiste, kėshtu dhe nė detyrėn e pushtetit nė Fterrė. Tė tillė e kishte gatuar jeta me halle.
Ndaj, Xha Beluli, siē e respektonim dhe ne,
kur ishim fėmijė, la pas gjurmė jete. Kėto gjurmė i gjėn dhe nė shtetin e viteve 1925-1939. Kėto gjurmė i gjėn dhe nė vitet
e Luftės antifashiste Nēl, ashtu siē i gjėn me shumicė dhe nė veprimtarinė e tij nė Fterrė, si kryetar i kėshillit, si njeri
i pastėr e i drejte, si njeri qė nuk la tė liga. Dhe kur ndonjėherė, ndonjerit, i fliste e i fliste, ai e bėnte kėtė
me pastėrti e pa ligėsi, nė tė mirė tė personit pėrkatės e nė tė mirė tė Fterrės sė tė gjithėve.
Belul Brinja la pas pesė bij e bija. La Nazmiun
e mirėnjohur pėr zotėsinė e tij profesionale, nė Luftė dhe pas lufte nė organin e inteligjencies, ku kreu detyrėn e kohės
me dinjitet, duke lėnė emėr tė pastėr nė opinionin e njerėzve, se dhe Nazmiu ishte fterjot, qe nuk kishte ligėsi nė shpirtin
e tij, por pėrkundrazi ishte nga ata oficerė, qė dhe “mishin e piqte, por dhe hellin nuk e diqte”. Dhe nė Himarėn
e vėshtirė e nė kohė tė vėshtirė, unė kam gjetur pėr Nazmiun opinion tė mirė.
Edhe Shazua punoi shofer ditė e natė, me
shumė pastėrti, pėr mė tepėr nė sektorin e tregėtisė, nė shėrbim tė njerėzve, me njė makinė qė nuk e lėshoi timonin nga dora
pėr 39 vjet me radhė. Kėshtu kane punuar e punojne, nė detyrat e tyre, dhe Rustemi, dhe Lavdia. Por, nuk harrohet dot Myzejeni,
qė iu pre jeta nė mes, nė aksdident automobilistik.
Janė kėto gjurmė jete tė Belul Brinjės, qė
na nxitėn ne si gazetė tė hedhim,nė respekt tė tij, pak nga shumė, pėr jetėn e njė fterjoti tė shquar nė Fterrė e jashtė saj.
Guro ZENELI
Nr.38 – prill 2004