NENE  HANKUA E MIRE

Në Fterrë shkolla shqipe është hapur për hërë të parë  në tetor 1916. Por, vetëm në vitin shkollor 1926-1927,  shkuan për herë të parë në klasën e parë të shkollës filore të Fterrës edhe disa vajza të vogla. Midis tyre edhe Hanko Zania. Bashkë ishin edhe Hake Mate, Daro Zani, Mehmedi Hizmo, Hase Gjonika e të tjera. Sidoqoftë, ky ishte një  sukses. Për herë të parë ato shkonin  në shkollën e gjuhës shqipe në Fterrë, pavarësisht, se jo pak  gra kishin shkuar për të falur e për të mësuar  të faleshin ne xhami në gjuhën turqisht.

Këmbënguljen, për t’u ulur në bangon e klasës së parë Hankua e vogël,  e  pati  i ati i saj, Fetahu, që, siç tregon Hulësiu, kishte mbaruar shkollën në Janinë dhe që për vitë të tëra  punoi  dhe si hoxhë. Si mësues pati xhaxhain e saj, Neimin e mirënjohur. Vajtja e këtyre vajzave në shkollë  qe një ngjarje jo e vogël për Fterrën dhe për të gjithë nxënësit fterjotë. Në klasë  me këto vajza ishte dallohej dhe Mehmet Dusha. Nënë Hankua mësoi të shkruante bukur. Mësues Neimi  ishte shumë i kujdesshëm për  t’i detyruar  nxënësit që të mësonin  të shkruanin qartë e mirë çdo shkronjë.

Por nënë Hankua mbahet mënd në Fterrë dhe si një grua e rregulltë, një bashkëshortë  e denj e  Sulo Lames, që  në Fterrë ka lënë emër të vëçantë, si njeri perëndie, si  punëtor i madh, si  njeri i drejtë. Nënë Hankua, një grua e urtë, dinte të bënte dhe punë dore. Punonte shumë mirë në argali qilima të bukur e me fantazi, që i gjën në shtëpitë e fëmijëve të saj. U bë dhe një nënë e mirë që rriti  fëmijë të mirë. Madje Nënë Hankua tani është dhe një gjyshe e dhëmshur për nipërit e mbesat e saj, për fëmijtë e fëmijëvë, që i ka  si “mjaltin e mjaltit”. Nënë Hankua ndikoi shumë dhe për ta dërguar në shkollë Hulësiun, djalin e madh tyë saj, pavarësisht se dikush i thoshte që ta mbante me punët  e bujqësisë në Fterrë. Edhe Beraten, një nga bijat e saj,  e bëri mësuese..

Nënë Hankua, - siç shkruan në një matërial të dërguar praën Gazetës “Fterra jonë”, mbesa e saj Arta, vajza e Hulësiut dhe Manxuranës, - ishte ajo që vuri re përgatitjen e saj që në moshën 6 vjeçare, në kopshtin e fëmijëve në Vlorë. Prandaj në Fterrë i kërkuan mësues Tenos, që ta rregjistronte Artën, që në moshën gjashtë vjeçe, në klasën e parë, kur ende të tjerët shkonin në shtatë vjeç në shkollë. Nënë Hankua ishte e kujdesëshmë që fëmijtë të mos lodheshin me punë të rënda fizike.  Unë,- vijon më tej,- Arta, nga Gjyshe Hankua, kam përfituar shumë nga shkolla e jetës së saj. Në dëgjonim me gojë hapur Gjyshen kur na tregonte vjershat e  Isuf Avrecit. Na bënte përshtypje  kujtesa e saj, që nuk gabonte në gjithë ato vargje që i thoshte përmëndësh pa bërë asnjë gabim.  Gjyshja ime ruante gjakftohtësinë dhe në rastë të vështira. Kështu, e tillë u  tregua ajo, dhe kur i thanë se djalin ia kishin goditur, sigurisht pa dashje, me gurë në kokë. Kur ndodh hatajet, -tha Nënë Hankua,- nuk ka pse të ndërrojmë fjalë. Tani që kanë kaluar shumë vjët, Nënë Xhikua i thotë me shaka: duket  që djali im u shënua që atëhëre se do mirrtë Manxuranën për nuse.

Duke shkruar këto rreshta për gjyshe Hankon, e mbyll Arta materialin,- them se i lumtur është ai që çmon drejt dashurinë e pakursyer dhe vlerat e njerëzve të thjeshtë, siç është dhe Nënë Hankua jonë. Ne përpiqemi t’ia shpërblejmë dashurinë e saj, me përkujdesje dhe respekt e nderim, sot e mot.

                                                               Korresp. i  Gazetës“Fterra jonë”.  

Nr.32 – shkurt, 2003